قلعه سب

قلعه سب یا سیب، مرتفع ترین بنای خشتی گلی ایران با قابلیت ضدزلزله بودن در شهرستان سیب و سوران قرار دارد. این قلعه سالم ترین اثر به جا مانده از دوره اسلامی در سیستان و بلوچستان است. قدمت این بنا به دوران صفویه باز می‌گردد که به مرور زمان توسط حکمرانان منطقه مورد تعمیر قرار گرفته و قسمت هایی به آن اضافه شده است. این بنا در دوره ی خود از اهمیت سیاسی برخوردار بوده و محل حکومت حکمرانان منطقه بود. قلعه سب در عصر افشاریه یکی از اصلی ترین مقرهای نادرشاه به حساب می‌آمد.
سِب در لغت نامه دهخدا به معنی محل چشمه‌ساران فراوان یاد شده است که این نامگذاری به دلیل وجود چشمه های زیاد در زمان های گذشته در این منطقه بوده است .
مصالح به کار رفته در این بنای تاریخی همچون دیگر بناهای شهرستان سراوان، خشت خام است و پوشش سقفی اتاق ها، تنه ی درخت خرما و شاخه ی آن به نام کرز است.
قلعه سیب روی صخره‌ای کم ارتفاع ساخته شده و ارتفاع آن به 23متر می‌رسد. از قاعده بنا هر چه به سمت بالا می‌روید، اضلاع بنا کوچکتر می‌شود. به طوری که بنا در میانه، شکل هرمی ناتمام را پیدا کرده است.
اتاق های قلعه تنها در دو طبقه آن قرار گرفته اند که مساحت آن‌ها بر اساس کاربردشان متفاوت است. اما وجه اشتراک بیشتر آنها، تاقچه‌هایی است که به عنوان گاوصندوق از آن‌ها استفاده می‌شده است.
در قسمت جنوب شرقی بعضی از اتاق ها هم تاقچه‌ای وجود دارد که در داخل آن پله هایی تعبیه شده که یکی دو متر بالاتر به یک شکاف منتهی می‌شود. ظاهرا در زمان جلسات، یک نفر به عنوان جاسوس به صورت مخفیانه در این شکاف قرار می‌گرفته تا از سوء قصد به شاه جلوگیری کند.
قلعه سب راهروهای پنهان دیگری هم دارد که حتی با یکی دوبار چرخ زدن در قلعه هم نمی‌توان راه فرار را در‌ آنها پیدا کرد. انبار، آشپزخانه، دستشویی زنانه و مردانه و آفتاب گیر بخش های دیگری هستند که در طبقات این بنا قابل مشاهده هستند .
یکی از ویژگی های بنای قلعه سب، وجود درز انبساطی در ساختمان اصلی و استفاده از لوله سفالی درسیستم دفع فاضلاب است.
علت استحکام و ضد زلزله بودن این بنا و سالم ماندن آن در طول این سال ها، استفاده از تخم گیاه توتری در کاه گل این بنا توسط سازندگان بوده است. این گیاه چسبندگی کاه گل را دوچندان کرده و مقاومت آن را در مقابل بارندگی افزایش می‌دهد .
این بنا از سال 1370 تحت نظر سازمان میراث فرهنگی است و در سال 1386 مورد مرمت و بازسازی این سازمان قرار گرفته و درحال حاضر پذیرای گردشگران است .
منبع : yjc.ir - beytoote.com - sb.isna.ir - mehrnews.com